همان طور که می دانید استرس میتواند ناشی از پریشانی عاطفی، بیماری، درمان دارویی، قرار گرفتن در معرض محیط یا تغییر سبک زندگی باشد.
استرس مزمن زمانی رخ میدهد که بدن در این حالت باقی بماند یعنی در حالت آماده باش بالا، حتی پس از کاهش استرس. طبق مطالعهای که در «متابولیسم سلولی» منتشر شده است، سن بیولوژیکی میتواند زمانی که افراد تحت استرس هستند افزایش یابد، اما زمانی که تنش کاهش یابد، میتوان آن را معکوس کرد.
محققان از ساعتهای متیلاسیون DNA برای اندازهگیری و یادداشت تغییرات در سن بیولوژیکی استفاده کردند، زیرا به استرس در انسان و موش پاسخ میدهد.
متیلاسیون یک واکنش شیمیایی در بدن است که در آن یک مولکول به DNA، پروتئینها یا مولکولهای دیگر اضافه میشود. تغییرات ناشی از متیلاسیون میتواند بر خطر ابتلاء به برخی بیماریها در فرد تأثیر بگذارد.
آنچه که مطالعه در خصوص سن بیولوژیکی و استرس نشان داد در یک روش جراحی بود که چند موش ۳ ماهه و ۲۰ ماهه را برای داشتن گردش خون مشترک به یکدیگر متصل میکرد.
به گفته محققان، سن بیولوژیکی موشهای جوانتر میتواند بهدلیل پارابیوز هتروکرونیک، یک موقعیت استرسزا، نسبتاً سریع افزایش یابد. با این حال پس از جداسازی موشها، سن بیولوژیکی موشهای جوان ترمیم شد.
بر اساس این اطلاعات محققان این فرضیه را مطرح کردند که دورههای تنش فیزیکی یا عاطفی که به طور طبیعی رخ میدهند و واکنش مشابهی دارند و باعث ایجاد تغییرات برگشتپذیر در سن بیولوژیکی میشوند.
دانشمندان دورههای تروما را در انسان مانند جراحی اضطراری، بهبودی پس از زایمان و بهبودی از کووید-۱۹ بررسی کردند. پس از جراحی اورژانسی آنها اشاره کردند که افزایش سن بیولوژیکی در چند روز پس از عمل به سطح اولیه بازگردانده شد.
همین امر در مورد بهبودی پس از زایمان نیز صادق بود، اگرچه زنان بهبودی را با نرخهای متفاوتی تجربه کردند. در خصوص COVID-۱۹ داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، بازیابی ساعت بیولوژیکی را افزایش دادند.
محققان خاطرنشان کردند در مدلهای حیوانی و انسان، سن بیولوژیکی میتواند بر اساس موارد زیر تغییر کند:
درمان دارویی
شیوه زندگی
مواجهههای محیطی
آنها اعلام کردند: نتایج این مطالعه نشان میدهد که سن بیولوژیکی میتواند سیال، نوسانپذیر و شکلپذیر باشد. ایدههایی سنتی را که سن تنها در یک جهت حرکت میکند به چالش کشاندند.
دکتر وادیم گلادیشف گفت: یافتهها حاکی از آن است که استرس شدید، حداقل تا حدی با افزایش سن بیولوژیکی، مرگ و میر را افزایش میدهد.